Laat bedrijven belasting betalen voor ze herinvesteren

English version

Er zit een verschil in wat je mag aftrekken als bedrijf t.o.v. een werknemer om te zorgen dat je geen belasting hoeft te betalen. Bedrijven kunnen namelijk iets heel vreemds, dat bij werknemers nooit zou worden toegestaan. Ze kunnen het betalen van de belasting uitstellen naar de toekomst door de gekregen winst niet uit te keren, maar te herinvesteren. Dit idee komt misschien nog wel het dichtst bij het pensioen wat een werknemer spaart, maar is niet hetzelfde. De werknemer krijgt bij een pensioen een gedeelte van zijn geld nog niet in handen, dus hoeft ook nog geen belasting te betalen. Tegen de tijd dat het wel wordt uitgekeerd moet er alsnog belasting betaald worden alsof het dan salaris is. Alles wat het in de tussentijd meer waard is geworden door beleggingen en dus meer wordt uitgekeerd, wordt dan dus ook meer belast. Pensioen is dus vooral een uitstel van het betalen van inkomstenbelasting.

Pensioen is dus niet helemaal hetzelfde als het voordeel dat bedrijven genieten bij herinvesteren. Mocht een werknemer vroeg overlijden dan wordt het restant van het opgebouwde pensioen gebruikt om aan anderen uit te keren, of komt het ten goede aan de winst van een verzekeraar. Bij bedrijven is er echter niet zo’n automatische koppeling dat het ooit ook wordt uitgekeerd. Om te beginnen kan een bedrijf besluiten dat er weliswaar winst is gemaakt dat jaar, maar dat het die winst liever gebruikt voor een aankoop van een andere onderneming of om een nieuwe ontwikkeling te financieren.

Door toe te staan dat het bedrijf mag investeren met de al gemaakte winst wordt het dus eigenlijk speculatief of er ooit nog belasting wordt betaald over die winst. Als al die winst wordt gestoken in verliesgevende ideeën dan is er dus nooit meer winst en dus ook nooit meer vennootschapsbelasting. Eigenlijk speculeert het bedrijf dus met de niet betaalde vennootschapsbelasting uit het verleden. Maar zelfs als er wel rendement wordt gemaakt op de investering dan wordt het niet noodzakelijkerwijs uitgekeerd. Het is bijvoorbeeld veel gunstiger om een aandeel van de onderneming steeds meer waard te laten worden door geen winst te maken en dan het aandeel te verkopen, dan dat het is om de winst uit te keren. Dat is de reden dat de meeste miljonairs vooral vermogen hebben zitten in de aandelen van hun bedrijven en hun privé-uitgaven financieren met de verkoop van een paar meer waard geworden aandelen.

Het systeem is dus eigenlijk zo ingericht dat het geld zo lang mogelijk in een onderneming moet blijven en er nooit sprake moet zijn van winst of een winstuitkering. De laatste twee worden immers in verband gebracht met het betalen van belasting – en dus met het eerlijk bijdragen aan de samenleving. Het is te begrijpen dat er pas sprake is van winst als van de opbrengsten de kosten zijn afgetrokken. En dat betreft alle kosten die te maken hadden met die opbrengsten. Dus de inkoopkosten, loonkosten en afschrijving van investeringskosten die direct hebben bijgedragen aan de betreffende opbrengsten. Als je deze definitie gebruikt dan hebben bedrijven het afgelopen jaar veel meer winst gemaakt en moeten ze heel veel meer vennootschapsbelasting betalen dan ze nu doen. Dat komt omdat ik bewust twee aftrekposten nog niet heb genoemd: mislukte investeringen uit het verleden en vooraf aftrekken van investeringen voor zaken in de toekomst.

Er valt natuurlijk wat te zeggen voor een recht op aftrekken van de mislukte investeringen uit het verleden. Daarmee wordt het leed van de verkeerde beslissing, of verkeerde gok verzacht. De vraag is wel of de belastingbetaler daar een indirecte bijdrage aan moet doen of dat dit gewoon een ondernemersrisico is dat gedekt wordt door minder winstuitkering. Als er nooit winst wordt gemaakt in een onderneming omdat er verkeerd wordt gegokt dan is er immers ook geen sprake van terugkrijgen van belastingen. Een bedrijf met andere activiteiten en dus een andere winst waar het verlies van afgetrokken kan worden wordt dus bevoordeeld t.o.v. een startende onderneming. Dat kan eigenlijk niet de bedoeling zijn. Daar komt bovenop dat er soms strategieën worden uitgevoerd waarbij mislukte investeringen van dochterondernemingen als verlies worden afgeschreven terwijl als die winst zouden maken deze nooit meegenomen zou worden in de centrale winst en ook niet belast zou worden bij de moederonderneming. De belastingdienst heeft dan dus wel de lasten, maar nooit de lusten, want die gaan naar een ander land. Het is dan dus beter om daar striktere regels te hanteren en alleen investeringsverliezen te accepteren indien alle vergelijkbare winsten ook worden geboekt.

Voor investeringen naar de toekomst is er geen reden om zo soepel te zijn. Er is winst gemaakt, dus over die winst moet belasting betaald worden. De ondernemer kan besluiten het restant in de onderneming te laten en dus af te zien van een dividenduitkering. Met dat geld kan dan een investering worden gedaan voor toekomstige winst. Zodra die winst is gerealiseerd kan de afschrijving van de investering dan worden meegenomen. Op die manier wordt voorkomen dat een onderneming alleen maar blijft groeien om te voorkomen dat er belasting over de winst moet worden betaald.

Uiteindelijk krijgt een werknemer ook niet de keuze om zijn inkomen eerst te investeren in een bedrijf voordat hij inkomstenbelasting moet betalen. Dat kan hij doen nadat de inkomstenbelasting is overgemaakt en er genoeg geld over is. Dat verschil zou er voor de belastingdienst tussen bedrijven en werknemers dus ook niet moeten zijn. Zoals gezegd in dit artikel zou het heel normaal moeten zijn dat wanneer geld bij een individu terechtkomt daar dezelfde effectieve belasting over is afgedragen. De route via vennootschapsbelasting gecombineerd met dividendbelasting zou hetzelfde resultaat moeten opleveren als de inkomstenbelasting. Door bedrijven verplicht vennootschapsbelasting te laten betalen voordat ze herinvesteren wordt een belangrijke maas in de belastingwet gedicht en gezorgd voor een gelijk speelveld tussen startende en groeiende bedrijven.