Maak de belasting op inkomen en winstuitkering vergelijkbaar!

English version

De belastingwetgeving is in de loop der tijd uitgegroeid tot een bolwerk met verschillende routes en daaraan gekoppeld verschillende belastingtarieven en aftrekposten. Daarmee is er ongelijkheid geslopen in het systeem die er volgens Piketty ook nog eens voor zorgt dat de ongelijkheid in de samenleving groeit. Thomas Piketty geeft in zijn twee boeken een uitgebreide analyse hoe het verschil tussen arm en rijk steeds groter wordt en wat de nadelen daarvan zijn. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de keuzes die worden gemaakt in het belastingsysteem. Gek genoeg betaalt een werknemer over de inkomsten die hij genereert relatief veel inkomstenbelasting terwijl een eigenaar van een bedrijf over de winst die hij zich toe-eigent relatief weinig winst- en dividendbelasting afdraagt. Daar bovenop komt dat een rendement dat gemaakt wordt met een vermogen nog minder wordt belast. Als je het geld dus niet nodig hebt gaat vermogensgroei sneller dan als je er iets voor doet en dit met inkomensgroei probeert te bereiken. Dit laatste is wellicht een goed onderwerp voor een volgende keer, eerst maar eens kijken wat er gebeurt met een euro die wordt verdiend in een bedrijf en wordt uitgekeerd aan een werknemer of aandeelhouder.

Volgens mij moet het niet uitmaken via welke route een euro aankomt bij een privépersoon, het percentage belasting dat daarover is afgedragen zou gelijk moeten zijn. Dit hoeft niet per se een vlaktaks te zijn, er zit immers een gedachte achter dat er een lagere belasting op de eerste 70.000 euro wordt geheven. Daar heeft binnen het huidige systeem feitelijk iedereen recht op, waardoor er een sterkste schouders systeem ontstaat die de onderkant ontziet. Het gaat mij er om wat er daarboven gebeurt. Op iedere volgende euro wordt nu ofwel 49,5% inkomstenbelasting bij werknemers gerekend, of wel 38,42% gecombineerde winst- en dividendbelasting bij directeur-grootaandeelhouder (DGA) van een BV geheven. Er is eigenlijk geen verklaring die dat rechtvaardigt. U denk misschien: “Maar hij heeft toch meer risico gelopen door te ondernemen en dus recht op meer geld?”. Ja dat klopt, maar dat is in essentie een morele keuze wie het geld krijgt, niet een keuze wie daarover belasting moet betalen. De eigenaar staat het vrij om zichzelf een relatief grotere winstuitkering en salaris te geven dan dat hij aan zijn personeel geeft. Vergelijk het met een verschil in aandelen en obligaties. Hoe groter het genomen risico, hoe groter het uitgekeerde rendement. Ik zou dan echter ook verwachten; hoe hoger de absolute belastingafdracht bij resulterende hogere winst. Wat is dan de reden van de korting op het belastingtarief van de DGA of aandeelhouder t.o.v. de werknemer?

Zou iedereen gelijke belastingtarieven afdragen dan ontstaat natuurlijk de keuze om iedereen het hogere tarief te laten betalen en de Staat een hoger uitgavenpatroon toe te staan, of het lage tarief te verhogen en het hoge te verlagen. Kijkend naar de miljoenennota van 2019 leveren de bedrijven met de vennootschaps- en dividendbelasting ongeveer 31 miljoen aan belastingen op. De inkomstenbelasting en premies leveren ongeveer 174 miljoen. Beiden hebben op het gemiddelde en nominale niveau ongeveer dezelfde belastingdruk, dus de verhouding kan benaderd worden als 15% door bedrijven en 85% door burgers.  Dat suggereert dat er een flinke verhoging nodig is in het percentage van de bedrijven om een kleine verlaging te creëren bij de burgers.

Belangrijker dan de DGA’s die ik er in dit artikel heb uitgelicht zijn de aandeelhouders die helemaal geen 26,25% dividendbelasting, maar standaard 15% dividendbelasting betalen of door verrekening nog minder dan dat betalen. Even zo belangrijk zijn de multinationals die helemaal geen 25% vennootschapsbelasting betalen maar legio aftrekmogelijkheden krijgen om structureel tot wel 0% te gaan.

Als we voor hun allemaal hetzelfde principe hanteren, namelijk: “iedereen betaalt op zijn inkomsten in welke vorm dan ook hetzelfde percentage belasting” dan zou er ineens wel ruimte ontstaan om dat percentage drastisch te verlagen. De voor en nadelen van zo’n verandering lijken mij een toekomstige artikel waard. Net als de voordelen om er zelfs een progressief tarief voor in te voeren, waarvoor ik eerder pleitte. De essentie moet zijn, heeft u iets verdiend aan BV Nederland, dan geeft u hetzelfde percentage aan de Staat als de anderen die daar iets aan verdienden. Het betalen van veel belasting geeft daarmee een status van het hebben van veel verdiensten. Vergelijk het met de inkomensafhankelijke boete in Zwitserland waarmee je kan laten zien hoeveel vermogen je hebt. Dus wat houdt ons eigenlijk tegen om Nederland iets degelijker te maken?

Toegift

Ik kan mij voorstellen dat u niet precies weet hoe de verschillende belastingen worden geheven in de verschillende situaties, dus onderstaand als toegift een korte beschouwing. Het blijven samenvattingen van de complexere doorrekeningen van situaties bij verschillende inkomsten bij de belastingwetgeving van 2020. Voor de exacte tarieven verwijs ik u graag naar de site van de belastingdienst.

Als we ons concentreren op belasting die geheven wordt om een verdiende euro bij een privépersoon te krijgen dan zijn er in hoofdzaak 3 verschillende routes met verschillende belastingtarieven. Inkomstenbelasting, aandelen en de eenmanszaak. De hoogste is de route van de inkomstenbelasting daar loopt de totale belasting inclusief zorgverzekering, heffingskortingen en werkkostenregeling van 32% bij inkomen van 18.000 euro per jaar naar effectief 48% bij een inkomen van 220.000 euro per jaar. Met effectief wordt dan bedoeld het totaal aan betaalde belasting gedeeld door het totaal uit te keren bruto-inkomen. Iemand die 220.000 euro verdient betaalt over elke extra euro boven de 220.000 euro dus 49,5% belasting, maar dat is gemiddeld op alle verdiende euro’s net geen 48%.

Het laagste belastingtarief kan gehaald worden door de eigenaar van een bedrijf. In een BV moet 15% vennootschapsbelasting worden afgerekend. Gaat dit naar een privépersoon die een aanmerkelijk belang heeft en dus meer dan 5% van de aandelen bezit dan wordt dit via de inkomstenbelasting verhoogd naar effectief 26,25% en zonder dit aanmerkelijke belang juist verlaagd naar 0%. In plaats van de dividendbelasting wordt in dat geval 30% belasting geheven op een door de belastingdienst ingeschat gemiddeld rendement op dit vermogen.

Voordat dividend kan worden uitgekeerd moet er eerst winst zijn gemaakt. In principe is daarover vennootschapsbelasting betaald van 16,5% onder de 200.000 euro en 25% daarboven. Effectief wordt er dus minimaal 16,5% belasting betaald over elke euro winst die ook wordt uitgekeerd aan een aandeelhouder en bij een aanmerkelijk belang minimaal 38% (16,5% plus 26,25% op het restant van 83,5%) tot maximaal van 45% (25% plus 26,25% op het restant van 75%).

De 45% geldt bij een winstuitkering van meer dan 200.000 euro bij een privépersoon met een aanmerkelijk belang en lijkt dus op de 48% van een vergelijkbaar iemand met 200.000 euro inkomen. Maar bij die persoon gaat het om de effectieve belasting en hier om de incrementele belasting. Tot de 200.000 euro is er effectief 38% belasting betaald waardoor er in werkelijkheid veel minder belasting wordt betaald via de BV route. Het theoretische omslagpunt is al bij 40.000 euro waar beiden effectief 38% zouden betalen. Bij een werknemer loopt het vanaf daar effectief op, terwijl dit bij de dividenduitkering pas vanaf de 200.000 euro oploopt. Uiteindelijk komen de twee daardoor nooit bij elkaar in de buurt. De belastingdienst heeft dit verschil ook door en wil dit geld niet mislopen. Daarom gaat de belastingdienst ervan uit dat een directeur-grootaandeelhouder (DGA) met zijn aanmerkelijk belang altijd een minimumsalaris aan zichzelf uit moet keren van 46.000 euro, dan wel meer dan de meestverdienende werknemer, dan wel 75% van het gebruikelijke loon in de markt. Op die manier wordt dus ook voor een DGA gezorgd dat dezelfde belasting wordt betaald als voor een vergelijkbare werknemer en dat alleen voor de winst daar boven het lagere tarief geldt.

De derde route is een eenmanszaak. Een eenmanszaak heeft de normale inkomstenbelasting plus een aantal extra aftrekposten en is dus altijd gunstiger uit dan een werknemer. Bij lage inkomsten gaat het effectief om een 10% lager percentage, hoe hoger het inkomen hoe kleiner het verschil. Het lagere effectieve belastingpercentage is in essentie een incentive om zzp-er te worden. De politiek heeft dit ook door en voert daarom een geleidelijke aanpassing door om deze aftrekposten te verminderen en daarmee het verschil te verminderen. Tegenover de voordelen van de eenmanszaak staan ook nadelen zoals minder mogelijkheden om het inkomen tegen ziekte en werkeloosheid te verzekeren. Je zou kunnen zeggen dat de extra aftrekposten voor eenmanszaken op dit moment de mogelijkheid geven een potje op te bouwen voor tijden van ziekte en zonder opdrachten, waardoor de werkelijke verschillen tussen werknemer en eenmanszaak minder ver uit elkaar zitten.

Indien geen rekening gehouden wordt met de extra kosten van een BV wordt een eenmanszaak vanaf ongeveer 160.000 euro ongunstiger dan een BV. Op dat punt hebben beide ongeveer 39% effectieve belasting. Daarboven blijft de inkomstenbelasting van een eenmanszaak oplopen, net als bij een werknemer. De DGA heeft dan echter nog geen last van het oplopen van de belastingtarieven. Er bestaat dus bij een hogere winst in een onderneming een fiscale incentive om de eenmanszaak om te zetten in een bv. Zo ontstaat de incentive belastingroute voor iedereen die daarvan gebruik kan maken om eerst een eenmanszaak te worden en waar wenselijk later een BV. Als alle belastingen gelijk worden getrokken en ZZP-ers op een gelijke manier zichzelf kunnen verzekeren dan maakt de fiscale/juridische vorm waarin diensten worden aangeboden aan bedrijven ineens niet meer uit. Gezien de voordelen die alle bedrijven nu hebben bij de huidige regels met goedkope flexibele arbeid is het nog even afwachten of de politiek nog iets gaat aanpassen.

Maar stap niet in de valkuil om de ZZP-er tegen de werknemer uit te spelen, de eigenlijke lachende derde is de multinational.